قوعامنىڭ نارازىلىعىنان كەيىن «تالگو» پويىزىندا جولاۋشى ايەلدى زورلاعان جولسەرىكتەر ا.ۇمبەتالييەۆ پەن ق.س.قۇرمانيازعا قاتىستى ۇكىمنىڭ كۇشى جويىلدى. وسىعان بايلانىستى قىلمىستىق ءىس پروكۋرورعا قايتارىلدى.
وسى قىلمىستىق ءىس بويىنشا شىققان سوت ۇكىمى قوعامدا ۇلكەن الاڭداۋشىلىق تۋدىردى. قوعام ءقازىر ولارعا قاتاڭ جازانى تالاپ ەتۋدە. ءبىراق، ايتا كەتۋ كەرەك، قىلمىستىق كودەكستى وزگەرتپەي، بۇل پروبلەمانى شەشۋ مۇمكىن ەمەس. ويتكەنى...
جادپى قىلمىستىق كودەكستىڭ 120، 121، 122، 123-باپتارىنا سايكەس مۇنداي قىلمىستار ورتا دارەجەلى دەپ سانالادى.
بۇل دەگەنىمىز:
بىرىنشىدەن، سوت تاعايىندايتىن ەڭ قاتاڭ جازا 5 جىل دەگەن ءسوز. ودان سوت اسپاۋى ءتيىس.
ءبىراق، قك-تە 55-باپ بار. ول بويىنشا ەگەر ىستە اۋىرلاتاتىن ءمان-جاي بولماي، تەك جەڭىلدەتەتىن جاعداي بولسا، وندا تاعايىندالاتىن جازا ودان دا از، 2،5 جىلدان اسپاۋى كەرەك.
ەكىنشىدەن، جابىرلەنۋشىدەن كەلىسىم الىپ جاتسا، 68-باپقا سايكەس قىلمىسكەر جازادان مۇلدەم قۇتىلىپ كەتۋى مۇمكىن.
ۇشىنشىدەن، قك-تىڭ 72-بابىنا سايكەس قىلمىسكەر جازانىڭ ۇشتەن ءبىرىن وتەسە، بوستاندىققا مەرزىمىنەن بۇرىن شىعا الادى.
تورتىنشىدەن، ەگەر قىلمىسكەر جازانىڭ تورتتەن ءبىر بولىگىن وتەسە، وندا سوت قالعان مەرزىمدى ايىپپۇلعا نەمەسە باسقا جەڭىل جازاعا اۋىستىرۋعا قۇقىلى.
بەسىنشىدەن، قك-تىڭ 55-بابىنا سايكەس ەگەر قىلمىسكەر مۇلىكتىك شىعىندى، مورالدىق زياندى وتەسە، وندا سوت وعان باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن تاعايىنداي المايدى.
وعان قوسا، مۇنداي قىلمىسكەرلەر جازانى ورتا دارەجەلى كولونيادا وتەۋى ءتيىس. ودان قاتاڭ رەجيمدى بەلگىلەۋگە قىلمىستىق كودەكس سۋديالارعا مۇمكىندىك بەرمەيدى.
جازانىڭ جەڭىل بولۋى بۇگىندە قوعامنىڭ نارازىلىعىن تۋدىرۋدا. ازاماتتار سوتتاردىڭ وسىنداي ۇكىمدەرىنە قارسىلىق تانىتۋدا. انىعى سۋديالار زاڭنان اسا الماعاندىقتان، قىلمىسكەرلەرگە قاتاڭ جازا بەرە المايدى. ەگەر سۋديا قوعامنىڭ كوڭىلىنە قاراپ، زاڭعا قايشى جازا قولدانسا، وندا جوعارى تۇرعان سوت ساتىسى ونى مىندەتتى تۇردە بۇزۋعا ءتيىس.
سوندىقتان مۇنداي قىلمىستاردى اۋىر دارەجەلى ساناتقا اۋىستىرۋ ءۇشىن قىلمىستىق كودەكسكە تومەندەگى وزگەرىستەر ۇسىنىلادى:
1) ق ر قك-نىڭ 120، 121، 122-باپتارىنىڭ ءبىرىنشى بولىگى بويىنشا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن 5 جىلدان 7 جىلعا دەيىن قاتاڭداتۋ؛
2) ق ر قك-نىڭ 55-بابىن جىنىستىق قىلمىستار جاساعان سوتتالۋشىلار قولدانۋعا تىيىم سالۋ. سوندا باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن بەرگەندە سۋديالار «جارتىسىنان اسپاۋ» دەگەن شەكتەۋ مىندەتىنەن بوساتىلادى؛
3) ق ر قك-نىڭ 91، 93-باپتارىنا جىنىستىق قىلمىس جاساعاندارعا ءماجبۇرلى حيميالىق كاستراسيا جاساۋ جازاسىن تاعايىنداۋدى ەنگىزۋ؛
4) ق ر قك-نىڭ 123-بابىنىڭ ەكىنشى بولىگىن «جابىرلەنۋشىنىڭ قىزمەتتىك تاۋەلدىلىگىن پايدالانىپ» دەگەن قوسىمشا سارالاۋ بەلگىسىمەن تولىقتىرۋ ارقىلى قاتاڭداتۋ؛
جالپى، ەگەر مۇنداي قىلمىستاردى ورتا دارەجەدەن اۋىر دارەجەگە اۋىستىرساق، وندا قىلمىس جاساعان ادامدار قىلمىستىق كودەكستە قارالعان ءبىراز جەڭىلدىكتەن ايىرىلادى.
وسى ورايدا القا سوتى ا.ا.مەرعالييەۆتىڭ ءتوراعالىق ەتۋىمەن القا سۋديالارى ك.ج.سالمۇحامەتوۆ، ق.س.ەكىشيەۆا، سۋديا ق.س.ەكىشيەۆا قاۋلى ەتكەن كودەكسكە ۇسىنىلعان وزگەرىستەر قوعام مەن مەملەكەت ءۇشىن وتە ماڭىزدى.
وسى ارقىلى عانا سوت ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن ءتيىمدى قورعاي الادى. سوندىقتان سوت القاسى باس پروكۋراتۋرا جانىنداعى قىلمىستىق كودەكستەردى قولدانۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق جۇمىس توبى وسى ماسەلەلەرگە نازار اۋدارۋى قاجەت دەپ سانايدى.
ق ر قپك-نىڭ 405-بابىنىڭ ءبىرىنشى، ءۇشىنشى جانە ءتورتىنشى بولىكتەرىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، القا باس پروكۋراتۋرا جانىنداعى قىلمىستىق كودەكستەردى قولدانۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق جۇمىس توبى جوعارىداعى وزگەرىستەردى زاڭعا ەنگىزۋگە باستاماشى بولۋدى ۇسىنادى.
پىكىر قالدىرۋ